Yugurishda motivatsiya va intizom(disiplina)ning o‘rni

 

Yugurish — bu shunchaki jismoniy faoliyat emas; bu o‘z-o‘zini anglash va shaxsiy rivojlanish sari qilingan sayohat. Ko‘pincha, biz yugurishdagi intizomni qattiqqo‘l, shafqatsiz majburiyat deb o‘ylaymiz, ammo aslida u unday emas. Yugurishdagi intizom mukammallik haqida emas, balki tanlov haqidadir — har qanday holatda ham, yugurishni tanlash haqida. Bu chuqur haqiqat bo‘lib, u nafaqat yugurish mashg‘ulotlarimizning, balki butun hayotimizning sifatini belgilaydi. Intizom qachonki biz o‘zimizni charchagan, diqqatimiz tarqoq yoki mashg‘ulotni qoldirishni eng oson yo‘l deb his qilganimizda va oxir oqibat baribir yugurishga qaror qilganimizda namoyon bo‘ladi. Bu — motivatsiya yo‘q bo‘lgan paytda ham yugurishga undaydigan sokin qarordir.

Motivatsiya va intizom qanday farqlanadi?

Motivatsiya — bu shunchaki bir hissiyot, go’zal va jo’shqin, xuddi bayramdagi mushakbozlikka o’xshaydi. U qalbimizni yondiradi, bizga ulkan kuch beradi va butun dunyoni o’zgartira oladiganday his qilishimizga sabab bo’ladi. Aynan shu tuyg’u bizni yangi ishga, sport zaliga yoki kitobning birinchi sahifasiga yetaklaydi. Ammo u o’tkinchi.

Motivatsiya, shamol kabi, kun kelib tinadi. Ertalab turganingizda, o’sha dastlabki ishtiyoqning uzoqlashganini, charchoq va zerikish esa yaqinlashganini his qilasiz. Ana shu paytda barcha boshlangan ishlar to’xtab qolish xavfi ostida turadi.

Motivatsiya bizga nima uchun qilishimiz kerakligini eslatadi, ammo intizom bizga qanday qilishimiz kerakligini aytadi.

Intizom esa mutlaqo boshqa narsa. U hissiyot emas, balki ichki kelishuvdir. U zerikarli, ba’zan esa yoqimsiz bo’lishi mumkin, chunki u sizning kayfiyatingizga qaramay, belgilangan yo’lda harakat qilishni talab qiladi.

Intizom bu — o’sha jismoniy mashqni mushaklaringiz og’riyotgan bo’lsa ham tugatish. Intizom bu — yugurishni xoxlamayotganingizda ham rejadagi yugurishlarni amalga oshirish va hokozo. U his-tuyg’ularga emas, balki maqsadingizga sadoqat va tartibga asoslanadi.

Motivatsiya sizga g’isht beradi, ammo intizom o’sha g’ishtlarni ustma-ust qo’yib, mustahkam bino quradigan usta. Eng katta muvaffaqiyatlar hissiyotlar orqasidan emas, balki aniq reja asosida, izchil, davomli va intizomli harakatlar orqasidan keladi.

Motivatsiya bizni chaqiradi, intizom esa bizni yetkazadi. Shuning uchun, motivatsiya tugashi mumkin, ammo intizom tugamaydi, chunki u — odatga, hayot tarziga aylangan qoidadir.

I. Yugurishda intizomning asl mohiyati

Yugurish bizga hayotning eng muhim saboqlaridan birini o‘rgatadi: doimiylik (konsistensiya) tezlik yoki masofadan ko‘ra muhimroqdir. Yugurishdagi intizomni tushunish uchun, uning qanchalik tez yoki uzoq yugurayotganingizga bog‘liq emasligini qabul qilish kerak.

Yengil (kichik tempda) masofalar uchun yugurishga chiqish, xuddi qiyin masofalar kabi kuch bag‘ishlaydi — ba’zan undan ham ko‘proq. Buning sababi, yengil mashg‘ulotlar jismoniy tiklanishga yordam beradi, ammo eng muhimi, ular ruhiy mustahkamlikni shakllantiradi. Qiyin mashg‘ulotga chiqish uchun motivatsiya bo‘lishi mumkin, chunki biz natijani ko‘rishni xohlaymiz. Ammo intizomni talab qiluvchi narsa — bu zerikarli, muntazam, o‘zini yaxshi his qilmaydigan kunlarda ham ro‘y beradigan jarayonga sodiq qolishdir.

• Jismoniy foydalar: muntazam, hatto qisqa yugurishlar ham yurak-qon tomir tizimini yaxshilaydi, mushaklarni mustahkamlaydi va jarohat xavfini kamaytiradi.
• Ruhiy foydalar: eng katta rivojlanish, aynan yugurishni qilishni eng oxirgi narsa deb hisoblaydigan kunlarda sodir bo‘ladi. Chunki bu, “ruhiy chidamlilik (mental toughness)”ni o‘rgatadi — og‘ir vaziyatlarda ham o‘z va’damizga sodiq qolish qobiliyatini.

Intizom — o‘z-o‘ziga berilgan va’dani bajarish

Intizom bu qandaydir tashqi kuch yoki bosim emas, balki shaxsiy majburiyatdir. Bu qattiq yoki shafqatsiz emas. Bu shunchaki o‘z-o‘zingizga bergan va’dani bajarish amaliyoti, bir yugurishda, bir vaqtning o‘zida. Har safar o‘sha va’dani bajarganingizda, siz o‘zingizga quyidagilarni isbotlaysiz:

1. Ishonchlilik: siz o‘zingizning harakatingizga ishonishingiz mumkin.
2. Mustaqillik: siz tashqi motivatsiyaga bog‘liq emassiz.
3. Qat’iyatlilik: siz noqulaylikka dosh bera olasiz.

Intizomning amaliy jihati shundaki, u “yugurish majburiyatini” “yugurish odatiga” aylantiradi. Odatlar esa ongsiz ravishda amalga oshiriladi, bu esa qaror qabul qilish jarayonining charchashini oldini oladi.

II. Intizomdan ishonchga o‘tish

Intizomning yugurishdagi eng yuqori mukofoti bu — “ishonch (konfidensiya)”dir. Lekin bu ishonch tezlikka, rekordlarga yoki masofaga asoslangan emas. Bu o‘z qobiliyatingizga bo‘lgan ishonchdir.

Yugurish tajribasida shunday kunlar bo‘ladiki, sizning oyog‘ingiz og‘riydi, havo sovuq yoki boshqa sabablar yuzaga keladi. Intizomning o‘rni mana shunda namoyon bo‘ladi. Sizning tanangiz yugurishni xohlamaydi, ammo miyangiz aytadi: “Men bu vaziyatda o‘z va’damga qanday sodiq qolishni bilaman, chunki men buni oldin ham qilganman.”

• Bunday kuch — davom etish qobiliyatiga bo‘lgan ishonch — yugurish tugagandan keyin ham siz bilan qoladi.
• Bu ishonch ishda qiyin loyihani yakunlashda, shaxsiy muammoni hal qilishda yoki hatto sog‘lom ovqatlanishni tanlashda ham yordam beradi.

Intizomning har bir harakati — bu o‘z-o‘zini hurmat qilishga qaratilgan kichik sarmoyadir. Siz o‘zingizga “men buni qilishga qodirman” degan xabarni yetkazasiz. Bu yugurish shunchaki jismoniy mashq ekanligidan, balki shaxsiy identifikatsiya darajasiga ko‘tarilishini anglatadi.

III. Yugurish intizomi hayotiy ko‘nikma sifatida

Yugurish intizomidan olingan saboqlar faqat yo‘l chetida qolmaydi, ular butun hayotga tarqaladi.

Kichik qadamlarning kuchi (Atomic Habits)

Yugurish intizomi eng yaxshi tarzda kichik, boshqariladigan harakatlarda namoyon bo‘ladi. Yugurishga chiqishdan oldin, butun 10 km haqida o‘ylash shart emas. Intizom shunchaki krossovkalarni kiyish, eshikdan chiqish yoki faqat 5 daqiqa yugurishga qaror qilishdir. Bu harakatlar zanjirini boshqarish intizomning markazida turadi.

• Hayotiy bog‘liqlik: Bu tamoyil moliyaviy maqsadlarga, o‘rganishga, yoki professional rivojlanishga ham qo‘llaniladi. Katta maqsadlarga erishish, har kuni kichik, intizomli harakatlarni amalga oshirish orqali yuzaga keladi.

Yugurish va ruhiy chidamlilik

Yugurish, ayniqsa uzoq masofalar, noqulaylik bilan yashashni o‘rgatadi. Intizom bizga og‘riq yoki charchoq hissi doimiy emasligini o‘rgatadi. Bu hissiyot o‘tkinchi, lekin bizning qat’iyatimiz bizni u yerdan olib chiqadi. Bu ruhiy chidamlilikdir.

Qattiq yugurishni tanlaganingizda, siz miyangizni noqulaylikka bardosh berishga o‘rgatasiz. Bu esa hayotdagi har qanday vaziyatga tayyorlikni anglatadi.

Bu, intizomning hayotimizning boshqa sohalariga ijobiy ta’sir ko‘rsatishining asosiy sababidir.

Xulosa

Yugurishdagi intizomning o‘rni juda katta. Bu shunchaki jismoniy natijalarga erishish vositasi emas, balki o‘zimiz bilan bo‘lgan munosabatimizni mustahkamlovchi vositadir.

Intizom:

1. Paydo bo‘lish tanlovini anglatadi, mukammal bo‘lishni emas;
2. Doimiylikning tezlikdan ustunligini o‘rgatadi;
3. O‘z-o‘ziga berilgan va’daga sodiq qolishni o‘rgatadi;

Va nihoyat, har bir intizomli harakat natijasida ishonch paydo bo‘ladi. Bu ishonch — o‘z qobiliyatingizga bo‘lgan chuqur, o‘zgarmas e’tiqoddir. Yugurishdagi intizom, bu kuchni uzoq vaqt davomida, hattoki so‘nggi yugurish tugaganidan keyin ham, butun hayotingiz davomida o‘zingiz bilan olib ketadigan merosdir. Yugurishga chiqishga qaror qilish — bu o‘z-o‘zingizga bergan eng kuchli sovg‘adir.